5 Zasad przedsiewnego nawożenia rzepaku ozimego

1. Po pierwsze zadbaj o optymalny odczyn gleby

Wysoką efektywność nawożenia uzyskuje się na glebach o uregulowanym odczynie, odpowiedniej strukturze i zasobnych w materię organiczną. Aby uzyskać plon na poziomie 5t nasion z hektara, rzepak potrzebuje gleby o odczynie wyższym niż pH 5,8. W kwaśnych warunkach nawet wysokie nawożenie mineralne nie pomoże w osiągnieciu wysokiego plonu. Optymalny odczyn dla rzepaku na glebach średnich to zakres 6,5-7,2, a na glebach lekkich 6,0-6,5.

Ze względu na reakcje, które zachodzą w glebie między cząsteczkami fosforu, potasu i wapnia, zaleca się odstęp od 6 do 8tygodni pomiędzy zabiegiem wapnowania, a nawożenia tymi pierwiastkami. Dlatego w praktyce, aby nie doprowadzić do uwsteczniania pierwiastków, odkwaszanie pola pod rzepak odbywa się rok przed siewem, czyli pod przedplon rzepaku.

2. Po drugie pamiętaj o potrzebach pokarmowych rzepaku

Jesienią rzepak pobiera 50–60 kg azotu, 15–20 kg fosforu, 50–60 kg potasu, 30–40 kg wapnia oraz 10–15 kg magnezu i siarki. Uprawa rzepaku jest wymagająca pod względem składników odżywczych. Rzepak pobiera bardzo duże ilości potasu, azotu i siarki. Przedsiewne nawożenie ma dwa cele:

1.odżywienie roślin na starcie wegetacji

2. poprawić zasobność gleby.

Ta druga kwestia jest bardzo ważna, ponieważ niedobór podstawowych składników pokarmowych na każdym etapie tworzenia plonu działa redukująco. 

 Jednostkowe pobieranie makroelementów przez rzepak w kg/t.

3. Po trzecie fosfor i potas przedsiewnie

Rzepak jest rośliną, której korzeń rośnie szybko i sięga głęboko. Fosfor i potas stosują się w nawożeniu przedsiewnym i miesza się go z glebą, w celu przemieszczenia pierwiastków w głąb profilu glebowego. Składniki odżywcze znajdujące się w warstwie pod ornej mobilizują korzeń do wydłużania i prawidłowego wzrostu. Jest to pożądana cecha, która zapewnia prawidłowe odżywienie plantacji w warunkach stresowych np. w przypadku wystąpienia suszy.

Jesienią rzepak pobiera 20-25% całkowitego zapotrzebowania na potas, to jest około 80 kg K₂O/ ha. Pozostałą ilość pobiera podczas wiosennej wegetacji z głębszych warstw gleby. Dlatego zasobność gleby w ten pierwiastek powinna być na wysokim poziomie, tj. na glebach średnich 20-25 mg K₂O/ 100g gleby. Potas w roślinie odpowiada w szczególności za gospodarkę wodną.

Fosfor jest pierwiastkiem słabo przemieszczającym się w profilu glebowym, dlatego jego wcześniejsza aplikacja i wymieszanie z glebą jest zalecana. Ze względu na niską mobilność fosfor jest dostępny na tym poziomie profilu glebowego, na który zostanie wprowadzona. Jesienią rzepak pobiera około 15-20 kg P₂O₅/ha. Fosfor w pierwszym etapie rozwoju rzepaku wpływa na budowę systemu korzeniowego. Zalecana zasobność gleby w fosfor dla uzyskania wysokiego plonu tj. 15-18mg P₂O₅/ 100g gleby.

W takich warunkach glebowych, gdy gleba cechuje się wysoką zawartością tych pierwiastków, aby uzyskać wysoki plon 4 – 5t nasion z hektara, należy zastosować nawożenie mineralne na poziomie; 140-180kg K₂O/ha oraz 80-110kg P₂O₅/ha.

Na glebach o niskich zasobnościach w potas i fosfor nawożenie zaleca się zwiększyć o 30-50%.

4. Po czwarte magnez i siarka też jesienią

Gleby w naszym kraju charakteryzują się niską i bardzo niską zasobnością w magnez i siarkę. Nie należy pomijać tych pierwiastków w nawożeniu przedsiewnym, gdyż wpływają na efektywne wykorzystanie azotu z gleby i nawozów mineralnych.

Magnez najczęściej podawany jest wraz z wapnem, stosując np. wapno węglanowo-magnezowe AGRODOL lub z siarką, stosując np. nawóz ESTA®KIESERIT. Siarkę i magnez można też uzupełniać stosując siedmiowodny siarczan magnezu wraz z zabiegami dolistnymi.

Nawożenie siarką można podzielić na przedsiewne i wiosenne, lecz warto pamiętać, że powinno być zsynchronizowane z nawożeniem azotowym, w stosunku N:S = 5-6:1. Na 5t ziarna rzepak potrzebuje pobrać około 100-150kg SO₃ oraz 40-50kg MgO. Na glebach o niskiej zawartości tych składników warto podzielić dawkę na jesienną i wiosenną oraz zwiększyć nawożenie o 30-40% w stosunku do podstawowego.

5. Po piąte uzupełnij zasoby azotu w glebie

Nawożenie azotem jesienią należy mocno kontrolować, aby nie przenawozić roślin i przygotować je odpowiednio do okresu spoczynku zimowego. Rzepak jesienią pobiera od 60 – 80kgN/ha, a wybujałe, mocne plantacje nawet 100kgN/ha.  Przedsiewnie azot w rzepaku najlepiej stosować używając nawozów wieloskładnikowych lub naturalnych. Pamiętaj jednak o lustracji plantacji w celu kontroli stanu odżywienia łanu. Na glebach ubogich w azot czasami konieczna jest dawka 40-50kg N/ha jeszcze jesienią.

Nawożenie przedsiewne jest niezbędne, aby przygotować roślinę do przezimowania. Doświadczenia pokazują, że spadek mrozoodporności na plantacjach, na których pojawia się niedobór potasu spada nawet o 6 stopni. Natomiast niedobory fosforu ograniczają rozwój systemu korzeniowego roślin, co bezpośrednio wpływa na poziom jej odżywiania. Rzepak koduje plon już jesienią, dlatego na tym pierwszym etapie rozwoju, celem jest wytworzenie zdrowej rośliny z długim palowym korzeniem, z szyjką korzeniową o średnicy około 8mm i rozecie liściowej posiadającej 8-12 liści. Duża powierzchnia liściowa to sprawnie zachodzący proces fotosyntezy, który umożliwia gromadzenie substancji zapasowych w korzeniu i szyjce korzeniowej. Jesienna wegetacja liści jest zatrzymana przy temperaturze 5 stopni, a korzeni przy temperaturze 2 stopni.