Wapnowanie gleby — jak radzić sobie z procesem zakwaszania gleb? - Blog 4 Asy Roku - AGROAS

Stan zakwaszenia gleb w Polsce stanowi jeden z najważniejszych czynników ograniczających produkcję roślinną. Większość gleb (ponad 90% obszaru kraju) została wytworzona z kwaśnych skał osadowych, z których intensywnie następowało wymywanie kationów o charakterze zasadowym.

Proces zakwaszania jest wspomagany przez opady oraz niskie temperatury w okresie jesienno-zimowym. Również niewłaściwe procesy mikrobiologiczne mogą powodować obniżenie pH. Dlatego uważa się, że czynniki naturalne w sposób znaczący przyczyniają się do zakwaszenia gleby. Jednak główna przyczyna zakwaszenia gleb to działalność ludzka. Najczęściej wymieniania się: kwaśne deszcze, hodowlę, uprawę roli, lecz do najważniejszych przyczyn należy zaliczyć intensywne rolnictwo (wysokie nawożenie i zabieranie z plonem dużej ilości kationów zasadowych). Przeczytaj artykuł, aby dowiedzieć się, jak skutecznie radzić sobie z procesem zakwaszania!

Zakwaszenie gleb w Polsce

Niedostateczne nawożenie nawozami wapniowymi, których zużycie dalece odbiega od faktycznych potrzeb, doprowadziło do sytuacji, gdzie udział gleb bardzo kwaśnych i kwaśnych przekracza w Polsce 50% użytków rolnych, a w niektórych rejonach sięga nawet ponad 80% (rys. 1). Zakwaszenie gleb uprawnych ma wielki wpływ na efektywność ekonomiczną prowadzonej produkcji roślinnej. Odczyn wpływa na właściwości fizyczne i biologiczne gleby. Gleba o odczynie obojętnym ma z reguły korzystną strukturę.

Przestrzenne zróżnicowanie (WKG) w gminach Udział gleb kwaśnych. Źródło IUNG Puławy

rys.1. Przestrzenne zróżnicowanie (WKG) w gminach Udział gleb kwaśnych. Źródło IUNG Puławy

Dobroczynne działanie wapnowania na grudkowatą strukturę gleby ujawnia się szczególnie na glebach gliniastych. Od odczynu w znaczący sposób zależy fauna i flora glebowa. Natomiast od działalności drobnoustrojów glebowych bezpośrednio lub pośrednio zależą wszystkie niemal właściwości gleby. Szczególnie korzystne znaczenie mają bakterie, zwłaszcza nitryfikacyjne i denitryfikacyjne, których udział rośnie wraz ze wzrostem odczynu.

Sprawdź pH gleby przed rozpoczęciem prac

Rozpoczynając pracę na nowym polu, w pierwszej kolejności powinniśmy zbadać odczyn gleby, szczególnie gdy historia pola jest niejasna lub gdy wiemy, że pole latami stało odłogiem. Długo nieuprawiane pola zazwyczaj są bardzo silnie zakwaszone, z niską zawartością azotu oraz potasu. Fosfor, nawet jeżeli się znajduje w glebie, będzie związany z glinem w postaci nieprzyswajalnej dla roślin. Jeżeli planujemy założenie plantacji wieloletniej na takim polu, np. sad lub uprawę owoców miękkich, uregulowanie odczynu gleby jest czynnością obowiązkową.

Po założeniu uprawy wieloletniej wapnowanie będzie skutkowało głównie podniesieniem odczynu w górnej warstwie profilu glebowego, gdyż możliwości mieszania wapna z glebą będą bardzo ograniczone. Na glebach o bardzo niskim odczynie wapnowanie uzupełniające nie wystarczy, należy przeprowadzić wapnowanie regeneracyjne, co wiąże się z większymi dawkami.

Jak ocenić potrzebę wapnowania gleb mineralnych?

Potrzeby wapnowania w zależności od odczynu i klasy agronomicznej gleby wyjaśnia poniższa tabelka. W przypadku gleby ciężkiej o odczynie bliskim pH 4 skuteczna dawka podnosząca odczyn wynosi 6 t CaO. Stosując wapno węglanowe zawierające 50% CaO, należy więc wysiać 12 t wapna. Stosowanie tak wysokiej dawki jednorazowo nie jest wskazane, ponieważ równomierne rozsianie wapna będzie bardzo trudne, a dokładne przemieszanie z glebą będzie praktycznie niewykonalne. Taką ilość wapna należy podzielić.

Dobrym sposobem jest rozłożenie dawki w kolejnych latach i stopniowe podnoszenie odczynu. W tym wypadku najlepszym rozwiązaniem jest wapnowanie po orce przed uprawkami. Wapnowanie świeżo zaoranego pola na pewno nie należy do najłatwiejszych prac polowych. Jednak w tym sposobie mamy pewność, że kiełkujące rośliny znajdują się w odkwaszonej warstwie powierzchniowej, bogatej w wapń. Jeżeli zdecydujemy się zastosować wapno na ściernisko, należy je bardzo dobrze przemieszać z glebą, stosując do tego kultywator ścierniskowy lub bronę talerzową. Wapnując pole przed orką, nawet po bardzo dobrym wymieszaniu z glebą, należy się liczyć z tym, że wyorzemy warstwę zakwaszoną. Będzie to utrudniało rozwój rośliny w początkowych fazach rozwojowych.

Jeżeli jesteśmy zmuszeni do zastosowania bardzo wysokiej dawki wapna w jednym roku (powyżej 6 t), należy ją rozłożyć pomiędzy uprawkami. Dawkę możemy podzielić 50%/50%. Pierwszą część stosujemy „na ściernisko”, pamiętając o bardzo dobrym przemieszaniu z glebą. Drugą połowę dawki stosujemy bezpośrednio po orce przed uprawieniem gleby. W przypadku uprawy bezorkowej należy zastosować od 4 ton na glebach bardzo lekkich do 6 ton na glebach bardzo ciężkich, pozostałą ilość stosujemy w następnych latach w dawce 2 tony/ha/rok.

Na co zwrócić uwagę przy zakupie wapna?

Przy zakupie wapna warto zwrócić uwagę na wiek geologiczny surowca. Im starsze wapno, tym niższa jego reaktywność, a co za tym idzie wolniejsze podnoszenie odczynu. Wśród wapieni węglanowych możemy wyróżnić wapno Nordkalk Standard Cal. Surowiec do produkcji wydobywany ze złoża unikatowego w skali europejskiej. Dzięki pochodzącym z początku okresu jury pokładom uzyskuje się nawóz o bardzo wysokiej reaktywności i jednocześnie wysokiej koncentracji wapnia.

Uregulowany odczyn gleby jest podstawą w wykorzystaniu NPK przez rośliny. Przyjmuje się, że w kwaśnym środowisku rośliny są w stanie przyswoić poniżej 30% zastosowanych nawozów NPK. Wraz ze wzrostem odczynu gleby wzrasta przyswajalność azotu, fosforu oraz potasu.

O czym należy pamiętać podczas wapnowania?

Należy pamiętać o tym, że stosowanie tak dużych ilości wapna w jednym roku może ograniczyć przyswajalność fosforu, w związku z tym nawozy NPK należy stosować w odstępie kilku tygodni po wysianiu wapna. W przypadku intensywnego wapnowania powinniśmy pamiętać o zastosowaniu mikroelementów, zwłaszcza miedzi, manganu i cynku, a w rzepaku — boru i manganu, formie dolistnej, gdyż wysoki odczyn zmniejsza intensywność pobierania tych mikroelementów z gleby.

 

O firmie

Firma AGROAS założona w 1992 r., lider rynku działający w branży kompleksowego zaopatrzenia rolnictwa i obrotu płodami rolnymi, jest jedną z najszybciej rozwijających się firm w regionie. Zasięgiem działania obejmuje Polskę południowo-zachodnią. Zatrudnia blisko 300 pracowników.

Archiwum

Tagi

Polityka prywatności

Aby zapewnić prawidłowe działanie i wygląd niniejszego serwisu oraz aby go stale ulepszać, stosujemy takie technologie jak pliki cookie oraz usługi firm Adobe oraz Google. Ponieważ cenimy Twoją prywatność, prosimy o zgodę na wykorzystanie tych technologii.

Tylko niezbędne
Zgoda na wybrane
Zgoda na wszystkie